Naar persoonsgerichte zorg in Pniël dankzij tijd en creativiteit

Pniël investeert meer aandacht en tijd voor persoonsgerichte zorg van de cliënten. Helpenden Elly en Erzsi genieten van het resultaat in de praktijk. “Een bewoner ging zelfs weer tegen ons praten, wat ze normaal gesproken nooit doet.”

In de Tuinkamer op afdeling Het Baken in Pniël heerst een prettige rust. De bewoners die hier bij elkaar zitten, hebben behoefte aan een prikkelarme omgeving. Sinds twee weken staat er naast de boekenkast een kast met voor elke bewoner een plastic box erin. Het zijn belevingsboxen die zijn gevuld op basis van de levensloop en inbreng van de mantelzorgers van de cliënten. “We zijn deze week naar de winkel geweest en hebben voor elke bewoner wat moois uitgezocht dat bij hen past”, zegt Erzsi van Lingen. Zij is helpende op de afdeling en zichtbaar enthousiast over de nieuwe aanpak. “Op basis van de behoefte van de bewoners hebben we spullen gekocht: een spel, een leesboek, mooie sierraden, een pop of speelgoeddier.” Op deze manier is het eenvoudiger om op bewoners gerichte activiteiten te gaan doen. In sommige boxen zitten ook cd's met muziek die de bewoners volgens hun mantelzorgers altijd fijn vonden om te luisteren. De rustgevende klassieke muziek of cd's met kerkmuziek doen het goed. “Al vinden sommige bewoners het juist ook leuk om soms even volksliedjes van vroeger te luisteren”, zegt Elly Breedveld, collega-helpende van Erzsi.

Mevrouw Nieuwenhuis zit in Het Groene Boek te bladeren. Een encyclopedie van bloemen en planten. “Daar kan ze uren in bladeren”, zegt Erzsi. “Soms leest ze zelfs stukjes voor.” De beleefboxen zijn een zichtbare uiting van de verbeteringen die Pniël de afgelopen periode heeft doorgevoerd om de zorg voor cliënten met dementie meer op de persoon gericht te maken. In september 2016 concludeerde de Inspectie voor de Gezondheidszorg dat de kwaliteit van zorg op een aantal punten niet voldeed. Een periode van verscherpt toezicht volgde, waarin onder andere de persoonsgerichte zorg moest verbeteren. Donderdag oordeelde de Inspectie dat Pniël de zorg goed heeft verbeterd en werd het verscherpt toezicht opgeheven.

Meer tijd, meer aandacht

Erzsi en Elly werken respectievelijk 9 en 15 jaar op afdeling Het Baken en willen niets liever dan die persoonsgerichte zorg bieden. Al die tijd was het geven van een goede dag aan de doelgroep cliënten met dementie hun drijfveer. Daarvoor kwamen zij naar het werk. Dat is in de praktijk niet altijd even makkelijk te realiseren. Er werd bezuinigd op handen aan het bed. “Jaren geleden deden we nog spelletjes met de mensen. Of we gingen met hen wandelen naar de Kralingse plas en boodschappen doen. Mensen kwamen ook eerder uit bed, omdat er meer personeel beschikbaar was. Dan duurt een dag langer en heb je meer tijd om te werken aan een zinvolle dagbesteding.”

Door gebrek aan tijd, was ook het werken aan persoonsgerichte zorg soms moeilijk. Ook werd de zorg steeds zwaarder qua doelgroepen. Lelie zorggroep investeert nu weer in extra handen om medewerkers de tijd te geven die persoonlijke aandacht terug te brengen. Zo loopt er sinds kort vrijwel elke dag tussen 16 en 20 uur een huiskamerassistente op de afdeling. Die helpt bij allerlei activiteiten in de huiskamers en in het bijzonder tijdens de broodmaaltijd. “Nu hoeven we niet meer van te voren brood klaar te maken. Waardoor we meer tijd kunnen geven aan een gezellige maaltijd”, zegt Elly. “En we kunnen bewoners weer vaker laten kiezen waar ze op dat moment trek in hebben. Door tijdgebrek was daar in het verleden langzamerhand minder aandacht voor gekomen.”

Behoeftebloem

De afgelopen weken is voor elke bewoner ook een zogenaamde behoeftebloem ingevuld. Erzsi laat een formulier zien met daarop een bloem met in het hart 'Liefde'. Daaromheen zijn allerlei blaadjes met ieder een eigen term waarin die liefdevolle zorg tot uiting komt. 'Bezigheid, gehechtheid, identiteit, contact en erbij horen' staat erop. Erzsi: “Voor elke bewoner hebben we dat ingevuld. Met hulp van de psycholoog van het verpleeghuis. Het is leuk hiermee bezig te zijn. Je komt meer over de mensen te weten. Zo houdt er iemand erg van spelletjes van vroeger. Ze kon nog tot in detail benoemen welke plaatjes er vroeger op haar memoryspel stonden.” Erzsi zag in de behoeftebloem van een van de bewoners dat zij docent was geweest aan de modevakschool in Den Haag. “Daar had ik ook op gezeten. Dus tijdens het wassen begon ik te praten over de school. Ze werd steeds blijer en begon zelfs terug te praten, wat ze bijna nooit doet. Dat heb ik weer verteld tegen haar dochter. Dat vond ze heel fijn.”

Werkdruk

Het zijn mooie ervaringen. Maar om die te bereiken is het hard werken voor iedereen op de afdeling. Veranderen kost een extra investering van tijd. De werkwijze moet inslijten. En ook al zijn er extra handen, die moeten alsnog veel werk verrichten. Beiden hopen dat het nieuwe kabinet echt extra geld in de verpleeghuiszorg gaat investeren, zodat er structureel extra personeel ingezet kan worden. “Zodat we weer vaker met de mensen kunnen wandelen of een ijsje gaan halen. En echt persoonlijke aandacht aan de bewoners geven bij het wassen en aankleden. Zonder dat je in je achterhoofd denkt: ik moet opschieten, want ik moet nog vijf andere bewoners gewassen en geschoren naar de huiskamer brengen.”

Creatief

Natuurlijk kunnen er nog steeds dingen beter in Het Baken, vinden Elly en Erzsi. “Maar het werk is heerlijk. Met de huidige aanpak wordt het echt beter. Voor ons, maar vooral voor de bewoners. Want daar doen we het voor. Je wilt niet dat mensen apathisch in hun stoelen weg zitten te kwijnen. Dat zou je voor je eigen vader of moeder ook niet wensen”, zegt Elly.

Alle vernieuwingen om de zorg persoonsgericht te maken, maken de creativiteit los in de helpenden van het Baken. “Eigenlijk moeten we een soort speelotheek maken voor mensen met dementie. En dan de spullen laten rouleren langs alle locaties van Lelie zorggroep. Dat zou mooi zijn!”